‘ทวี’ ย้ำบทบาทกระทรวงยุติธรรม ต้องสร้างกระบวนการยุติธรรมที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง
‘ทวี สอดส่อง’ ย้ำบทบาทกระทรวงยุติธรรม ต้องสร้างหลักประกันและความมั่นคงในชีวิตให้ประชาชน สร้างกระบวนการยุติธรรมที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง
วันนี้ (22 พ.ค. 68) พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม กล่าวในการประชุมทางวิชาการระดับชาติว่าด้วยงานยุติธรรม ครั้งที่ 22 : ยุติธรรมกินได้ ในหัวข้อ “นโยบายกระทรวงยุติธรรมเพื่อประชาชน” ณ อาคารสถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย ถนนแจ้งวัฒนะ เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ
พ.ต.อ.ทวี กล่าวว่า กระบวนการยุติธรรมไม่ควรเป็นสิ่งที่ประชาชนรู้สึกไกลตัว แต่ควรเป็นระบบที่รู้สึกได้ว่าเป็นที่พึ่งแรก อยู่เคียงข้างในวันที่ต้องการความช่วยเหลือมากที่สุด บทบาทของกระทรวงยุติธรรม คือ การสร้างหลักประกันและความมั่นคงในชีวิตให้กับประชาชน เพื่อให้ทุกคนสามารถดำรงชีวิตด้วยศักดิ์ศรี ความเท่าเทียม และความหวัง จึงมุ่งขับเคลื่อนนโยบายใน 4 ด้าน
1.สร้างระบบยุติธรรมที่ยืนอยู่ข้างประชาชน ยึดหลักความยุติธรรมที่ดีต้องเข้าถึงได้ รวดเร็ว และไม่เป็นภาระต่อผู้ที่กำลังเดือดร้อน จึงเร่งแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบ การปรับระบบการฟ้องร้องลูกหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) การปราบปรามยาเสพติดควบคู่กับเสริมสร้างกลไกบำบัดฟื้นฟู การแยกผู้ต้องขังระหว่างรอคำพิพากษาออกจากผู้รับโทษ การปรับปรุงกระบวนการฟื้นฟูผู้กระทำผิด
2.กฎหมายต้องเป็นเครื่องมือเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน กฎหมายไม่ใช่ปลายทางของอำนาจ แต่เป็นเครื่องมือที่รัฐต้องใช้นำพาประเทศไปในทิศทางที่ถูกต้องและเป็นธรรม ประชาชนต้องเป็นเข็มทิศกำหนดทิศทางการทำงานของทุกคนในกระบวนการยุติธรรม กฎหมายที่เป็นอุปสรรคต่อประชาชน ควรถูกทบทวนหรือยกเลิก กฎหมายที่ยังมีช่องว่าง ควรถูกเติมเต็มด้วยกลไกคุ้มครอง
3.กระทรวงยุติธรรมมุ่งทำงานเชิงรุก เชื่อมโยงกับภารกิจของรัฐบาล ความยุติธรรมที่ล่าช้าคือความอยุติธรรม ต้องเปลี่ยนวิธีคิดโดยการนำความยุติธรรมไปหาประชาชน โดยใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี มีช่องทางออนไลน์เปิดให้ติดตามสถานะข้อพิพาท ยื่นเรื่องร้องเรียน หรือเข้าถึงข้อมูลสาธารณะ นำ AI เข้ามาช่วยวิเคราะห์ข้อพิพาทต่าง ๆ ลดการใช้ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ ระบบยุติธรรมในอนาคตไม่เพียงพัฒนาให้มีความรวดเร็วและฉลาดยิ่งขึ้น แต่จะเป็นระบบที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง
4.วางรากฐานที่มั่นคงให้ระบบยุติธรรมเดินหน้าต่อไปได้ สร้างกระบวนการยุติธรรมที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง เพื่อตอบสนองความต้องการด้านความยุติธรรมของทุกคนอย่างเท่าเทียม เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมและมีบทบาทในกระบวนการ ให้ความสำคัญกับข้อมูลและหลักฐานเชิงประจักษ์ที่จะเป็นเครื่องนำทางการปฏิรูป
พ.ต.อ.ทวี กล่าวเสริมว่า ที่ผ่านมาได้หารือกับ World Justice Project มีประเด็นที่สามารถถอดบทเรียนมาพัฒนานโยบายด้านความยุติธรรมของไทยได้ ดังนี้
1.แสดงเจตนารมณ์ให้ชัดเจน ส่งสัญญาณให้ทุกหน่วยงานของรัฐว่าการปฏิบัติงานต้องยึดหลักกฎหมาย เปิดเผยข้อมูล และเปิดให้ประชาชนเข้าถึงได้
2.เสริมพลังให้ประชาชน (Empowerment) ยกระดับการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมโดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง และประชาชนต้องมีส่วนร่วมในการออกแบบนโยบายที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของพวกเขา
3.มองหาโอกาสที่ทำได้ทันที เริ่มจากสิ่งที่สามารถดำเนินการได้ทันที เช่น ส่งเสริมรัฐบาลเปิด (Open Government) นำไปสู่การจัดการปัญหาเชิงโครงสร้างในระยะยาว เช่น การต่อต้านคอร์รัปชัน
4.สร้างกระบวนการที่ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง ประชาชนไม่ควรถูกมองเป็นเพียงผู้รับผลของนโยบาย แต่ต้องเป็น ผู้ออกแบบ และผู้กำหนดทิศทางของระบบยุติธรรมด้วย
