ชำแหละต้นตอโรคระบาดหมู ASF พบ ปี 2562 มีซากหมูลอยตายไม่ทราบสาเหตุที่ ท่าขี้เหล็ก
ชำแหละต้นตอโรคระบาดหมู ASF ปี 2562 พบซากหมูลอยตายในแม่น้ำไม่ทราบสาเหตุที่ ท่าขี้เหล็ก ห่างแม่สาย 36 กม. ด้าน ‘ปศุสัตว์’ ประกาศพื้นที่เสี่ยงสูง 16 จังหวัด ก่อนพบหมูตายจำนวนมากที่ อ.แม่สาย ประกาศห้ามเคลื่อนย้ายหมูโดยไม่ได้รับอนุญาต ไม่ยืนยันติดเชื้อ ASF หรือไม่ ฟาก ครม.เตรียมแผนรับมือ อนุมัติงบกลางแก้ปัญหา ASF ตั้งแต่ปี 2562-2565 กว่า 1,500 ล้านบาท
ว่าด้วยงบประมาณสำหรับเตรียมความพร้อมรับมือ ASF
ล่าสุดเมื่อวานนี้ (11 ม.ค.65) กรมปศุสัตว์ได้ประกาศ “ยอมรับ” พบเชื้อ ASF บริเวณโรงฆ่าสัตว์แห่งหนึ่งในนครปฐม ก่อนที่ในวันเดียวกัน ครม.จะมีมติอนุมัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2565 งบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น จำนวน 574,111,263 บาท เพื่อป้องกันโรค ASF โดยจะจ่ายเป็นค่าชดใช้ราคาสุกรที่ถูกทำลายตั้งแต่วันที่ 23 มีนาคม-15 ตุลาคม 2564 ตามมาตรา 13 (4) แห่ง พ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 โดยระบุถึงความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างร้ายแรง ทั้งต่อเกษตรกร โรงงานอาหารสัตว์ โรงฆ่าสัตว์ โรงงานแปรรูปผลิตภัณฑ์สุกร และธุรกิจการค้าเวชภัณฑ์ ซึ่งประเมินมูลค่าความเสียหายรวมไม่ต่ำกว่า 150,000 ล้านบาท
หากไล่เรียงตั้งแต่ปี 2562-2564 ครม.อนุมัติงบประมาณอย่างน้อย 4 ครั้ง เพื่อให้สอดรับกับแผนเตรียมพร้อมรับมือกับอหิวาต์แอฟริกาในสุกร วันที่ 9 เมษายน 2562 คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบแผนเตรียมความพร้อมรับมือโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรให้เป็นวาระแห่งชาติ อนุมัติงบประมาณในการเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคเร่งด่วน ปีงบประมาณ 2562 จำนวนเงิน 53,604,900 บาท
วันที่ 24 มีนาคม 2563 ครม.อนุมัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2563 งบกลางสำรองจ่ายกรณีฉุกเฉิน เพื่อป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร วงเงิน 523,244,500 บาท ตามที่กระทรวงเกษตรและสหรกรณ์เป็นผู้ขออนุมัติใช้งบฯ วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2564 อนุมัติงบประมาณรายจ่ายประจำปี งบประมาณ 2564 งบกลางสำรองจ่ายกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร และค่าชดใช้ราคาสุกรที่ถูกทำลายตาม พ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 วงเงิน 279,782,374 บาท และอนุมัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีเพิ่มเติมในวันที่ 6 กรกฎาคม 2564 อีก 140,277,426 บาท เพื่อป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร รวมแล้วตั้งแต่ปี 2562-2565 ครม.อนุมัติงบกลางเพื่อแก้ปัญหา ASF แล้วกว่า 1,571,020,463 บาท
เริ่มมีสุกร “ตายปริศนา” ตั้งแต่ปี 62
ประเด็นสำคัญคือ ตั้งแต่ปี 2562 จนถึงปัจจุบันมีสุกรล้มตายเป็นจำนวนมาก แต่ไม่ได้รับการสอบสวนสาเหตุการเสียชีวิตที่แท้จริง จึงมีการตั้งคำถามถึงเงินชดเชยของเกษตรกรายย่อยที่ต้องสูญเสียสุกร และไม่เคยได้รับเงินชดเชยใด ๆ
ทีมข่าว The Reporters ได้ตรวจสอบข้อมูลย้อนหลังตั้งแต่ปี 2562 ที่คาดว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของการตรวจพบหมูตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ย้อนกลับไปวันที่ 25 มกราคม 2562 กรมปศุสัตว์ส่งหนังสือถึงปศุสัตว์เขต 1-9 ให้ดำเนินการสำรวจโรงแรมและสถานที่พักของนักท่องเที่ยวต่างชาติจากประเทศที่พบการระบาดของโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรเข้ามาใช้บริการ ทั้งยังต้องสร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคแก่เกษตรกรรายย่อย ซึ่งต้องส่งรายงานสรุปถึงสำนักงานปศุสัตว์เขต ภายในวันที่ 10 ของทุกเดือน หลังมีข่าวการแพร่ระบาดในจีน
วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2562 หลังมีรายงานของคณะกรรมการเกษตรไต้หวัน (COA) ตรวจพบการปนเปื้อนของเชื้อ ASF ในผลิตภัณฑ์เนื้อสุกรที่นำเข้าจากเวียดนาม กรมปศุสัตว์ได้ประเมินความเสี่ยงเชิงพื้นที่ต่อการเกิดโรคระบาดในไทย ส่งหนังสือถึงสำนักงานปศุสัตว์ทุกจังหวัด และขอให้ 16 จังหวัดที่มีความเสี่ยงสูงมาก เสนอให้ผู้ว่าราชการจังหวัดพิจารณาประกาศให้พื้นที่ทั้งจังหวัดเป็นพื้นที่เฝ้าระวังโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร และหมูป่า ได้แก่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน หนองคาย บึงกาฬ นครพนม มุกดาหาร เลย อุตรดิตถ์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี อำนาจเจริญ สระแก้ว จันทบุรี และตราด จัดประชุมศูนย์ปฏิบัติการเฝ้าระวังและควบคุมโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร (war room) เพื่อเตรียมความพร้อมตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน ป้องกัน ปราบปราม การลักลอบนำเข้าสุกร หมูป่า ซากสุกร และซากหมูป่า และผลิตภัณฑ์เพื่อบริโภค ทั้งยังขอความร่วมมือผู้ประกอบการโรงแรม และร้านอาหาร งดจำหน่าย หรือแจกเศษอาหารเหลือจากการรับประทานให้ผู้ที่นำไปเลี้ยงสุกร
พบซากสุกรถูกทิ้งน้ำที่ท่าขี้เหล็กห่างชายแดนแม่สาย 36 กิโล
ต้นเดือน สิงหาคม 2562 พบซากหมูถูกทิ้งในลำน้ำ จ.ท่าขี้เหล็ก ประเทศเมียนมา ห่างจากชายแดนแม่สาย ประเทศไทยราว 36 กิโลเมตร “นายนพพร มหากันธา” ปศุสัตว์จังหวัดเชียงราย ณ ขณะนั้น เปิดเผยว่า ยังไม่ทราบแน่ชัดว่า หมูที่เสียชีวิตในเมียนมาติดเชื้ออหิวาต์แอฟริกาในสุกรหรือไม่ ปศุสัตว์เชียงรายคงไม่มีอำนาจเข้าไปตรวจสอบ คาดว่าหน่วยงานด้านปศุสัตว์ของเมียนมาคงมีมาตรการเข้มงวดไม่ให้แพร่ระบาดออกมาอีก ยืนยันว่าโรคนี้ยังไม่ระบาดในไทย ซึ่งปศุสัตว์จังหวัดเชียงราย ได้สกัดกั้นเชื้อตามชายแดนอย่างเข้มงวด ตั้งแต่วันที่ 3 ส.ค.2561 หลังพบการระบาดในจีน
มีรายงานว่าปศุสัตว์ จ.ท่าขี้เหล็กของเมียนมา ได้นำเนื้อหมูที่ตายส่งห้องแล็ปตรวจหาเชื้อที่กรุงย่างกุ้ง ก่อนวันที่ 14 สิงหาคม 2562 ทางองค์การระบาดสัตว์ระหว่างประเทศ (OIE) จะประกาศพบเชื้อ ASF อย่างเป็นทางการ 1 เคสที่เมืองมงลา ประเทศเมียนมา ต่อมาวันที่ 21 สิงหาคม 2562 กลุ่มระบาดวิทยาทางสัตวแพทย์ สำนักควบคุม ป้องกันและบำบัดโรคสัตว์ กรมปศุสัตว์ของไทย รายงานสถานการณ์โรค ASF ประจำวันระบุพบเชื้อ ASF ในประเทศเมียนมา 3 เมือง ได้แก่ รัฐฉาน เมืองมงลา, เมืองปางเสง และเมืองท่าขี้เหล็ก
วันที่ 2 กันยายน 2562 จังหวัดเชียงราย ประกาศกำหนดเขตเฝ้าระวังโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร ห้ามเคลื่อนย้ายหมูโดยไม่ได้รับอนุญาต ตั้งด่านตรวจใน 8 อำเภอ ส่วนอีก 10 อำเภอเป็นด่านชุมชน รวมถึงตั้ง war room เฝ้าระวังและควบคุมโรค หลังมีข่าวพบหมูตายเป็นจำนวนมากโดยเฉพาะ อ.แม่จัน และ อ.แม่สาย โดยในเดือนตุลาคม 2562 ยังคงมีข่าวพบซากหมูลอยมาตามน้ำบริเวณชายแดนไทย-เมียนมาอย่างต่อเนื่อง
“หมูแพง” นำประเด็นสู่ความสนใจในวงกว้าง
ประเด็นนี้กลับมาเป็นที่สนใจอีกครั้ง เมื่อเดือนตุลาคม 2564 หลังเริ่มมีเกษตรกรผู้เลี้ยงหมูรายย่อยโพสต์ข้อความระบายความอัดอั้นในเฟซบุ๊ก บางรายระบุว่า ต้องจำใจขายหมูทิ้ง กิโลกรัมละ 10 บาท ซึ่งปัจจุบันหมูที่เลี้ยงตายยกเล้า ก่อนที่ช่วงเดือนธันวาคม 2564 จะเริ่มมีกระแส “หมูแพง” จนนำมาสู่ปัญหา “โรคระบาดหมู” เป็นเหตุให้กรมปศุสัตว์ต้องจัดทีมเฉพาะกิจลงพื้นที่ตรวจสอบสภาวะโรคในพื้นที่เสี่ยงจังหวัดราชบุรี และนครปฐม เมื่อวันที่ 8-9 มกราคม 2565 และประกาศพบเชื้อ ASF จำนวน 1 ตัวอย่างจาก 309 ตัวอย่างในวันที่ 11 มกราคมที่ผ่านมา
โดยหลังจากนี้กรมปศุสัตว์จะประกาศให้พื้นที่ดังกล่าวเป็นเขตโรคระบาด ควบคุมการเคลื่อนย้ายในรัศมี 5 กิโลเมตร และจะต้องแจ้งการพบโรคไปยังองค์การโรคระบาดสัตว์ระหว่างประเทศด้วย นอกจากนี้ยังขอความร่วมมือภาคีต่าง ๆ ในการควบคุมโรค อาทิ สมาคมผู้เลี้ยงสุกรแห่งชาติ ภาคีคณบดี คณะสัตวแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย และสัตวแพทย์ผู้ควบคุมฟาร์มสุกร ทั้งนี้แหล่งข่าวจากกรมปศุสัตว์แจ้งว่า ขณะนี้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังจัดทำมาตรการเยียวยาต่าง ๆ ซึ่งจะประกาศภายใน 1-2 วันนี้
