เปิดสูตรสมุนไพรดูแลเส้นผมและสุขภาพหนังศีรษะ ภูมิปัญญาไทยคนรุ่นย่ายาย ทำง่ายใช้ได้จริง

เป็นของดีที่ควรบอกต่อ สำหรับสูตรสมุนไพรดูแลเส้นผมและหนังศีรษะ ภูมิปัญญาพื้นบ้านของคนรุ่นย่ายาย ที่สามารถทำเองใช้เองได้ และยังเป็นตัวช่วยทำความสะอาด ขจัดคราบไขมันที่บริเวณหนังศีรษะได้เป็นอย่างดี รวมถึงยังลดปัญหารังแค และอาการคันเนื่องจากการแพ้สารเคมีในผลิตภัณฑ์ย้อมสีผม กระทั่งช่วยชะลอป้องกันผมหงอกก่อนวัยได้อีกเช่นกัน เพื่ออนุรักษ์สูตรความงามนี้ไม่ให้สูญหาย อีกทั้งช่วยปลูกฝังเรื่องการกินใช้ สมุนไพรไทยไว้ในชีวิตประจำวันนั้น

“แม่ครูจรรยา วงศ์ชัย” แพทย์แผนไทย และหมอพื้นบ้านล้านนา จากชมรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์พื้นบ้าน จ.เชียงใหม่ ให้ข้อมูลกับ The Reporters เกี่ยวกับสมุนไพรไทย รวมถึงศาสตร์ของการดูแลเส้นผม และหนังศีรษะของคนรุ่นก่อน ว่า สามารถทำเองได้ จากวัตถุดิบที่มีอยู่ในครัวเรือน และสมุนไพรที่ปลูกไว้รอบบ้าน อย่าง มะกรูด ว่านหางจระเข้ ต้นส้มป่อย เป็นต้น ซึ่งนอกจากเป็นการดูแลสุขภาพ ที่ปราศจากสารเคมีแล้ว ยังปลอดภัยกับหนังศีรษะ และทำง่ายอีกด้วย

แม่ครูจรรยา ให้ข้อมูลว่า “คนสมัยโบราณนั้นจะสระผมด้วยการใช้ “น้ำแช่ข้าวเหนียวผสมลูกมะกรูดเผาไฟ” หรือจะเรียกว่า “น้ำซาวข้าวเหนียว” (น้ำที่เหลือจากการแช่ข้าวเหนียว ก่อนนำไปนึ่งรับประทาน) โดยน้ำดังกล่าวมาผสมกับ ลูกมะกรูดผลแก่ที่นำไปเผาไฟให้สุกพอประมาณ และขยี้ให้เป็นชิ้นขนาดเล็ก จากนั้นให้นำน้ำแช่ข้าวเหนียว ที่ผสมลูกมะกูด มาชะโลมหนังศีรษะ พร้อมกับใช้ผ้าขนหนูคลุมไว้สักครู่ และล้างออกด้วยน้ำสะอาด ซึ่งถือเป็นภูมิปัญญาการสระผมของคนรุ่นก่อนนอกจากนี้ยังสามารถใช้ “น้ำแช่ข้าวสาร” ก็ได้เช่นกัน”

แม่ครูจรรยา บอกอีกว่า “นอกจากนี้สามารถใช้ “น้ำขี้เถ้าผสมลูกมะกรูดเผาไฟ” เพื่อสระผม ซึ่งขี้เถ้านั้นได้จากการของเหลือ ในการก่อไฟหุงอาหาร โดยนำมาห่อด้วยผ้าขาวบางขนาดเล็ก จากนั้นนำไปแช่ในน้ำเปล่า และนำมาผสมกับชิ้นส่วน ลูกมะกรูดแก่ที่เผาไฟให้สุก และขยี้ให้เป็นชิ้นเล็ก ซึ่งเราจะเรียกกันว่า “น้ำด่าง” จากนำมาสระผมแทนแชมพู ซึ่งทั้ง 2 สูตรนี้ไม่เพียงทำให้หนังศีรษะสะอาด แต่ยังไม่กัดหนังหัว และยังช่วยทำให้รากผมแข็งแรงอีกด้วย และยังสามารถใช้ “ลูกมะกรูดอ่อนฝานครึ่ง” จากนั้นนำมาทาที่บริเวณเส้นผมเปียกน้ำให้ทั่ว และทิ้งไว้สักครู่ก่อนล้างออกด้วยน้ำสะอาดอีกครั้ง ซึ่งน้ำมันหอมระเหยในมะกรูด จะช่วยเคลือบเส้นผมให้หนาและนุ่มเช่นกัน”

“ทั้งนี้ข้อจำกัดในการใช้มะกรูด ทำความสะอาดหนังศีรษะนั้น หากใช้ผลแก่ จำเป็นต้องนำไปเผาไฟให้สุกเสียก่อน เพื่อลดความเป็นกรดลง ซึ่งความเป็นกรดดังกล่าว จะทำให้รากผมหลุดง่าย จึงเป็นสาเหตุของอาการคันหนังศีรษะ และเป็นรังแคในที่สุด หากใช้ไม่ถูกวิธี สำหรับคนที่ย้อมผมบ่อยนั้น จะทำให้หนังศีรษะและเส้นผม สัมผัสสารเคมีเป็นประจำ ซึ่งทำให้เกิดปัญหาคัน และหนังหัวลอกเป็นขุย และตามมาด้วยรังแคนั้น สามารถพอกด้วย “น้ำแช่ข้าวเหนียวผสมกับลูกมะกรูดเผาไฟ” เพื่อลดปัญหาดังกล่าวได้เช่นเดียวกัน ซึ่งไม่เพียงช่วยให้ศีรษะสะอาด แต่ยังไม่กัดหนังหัว อีกทั้งช่วยบำรุงหนังศีรษะ และยังช่วยทำให้รากผมแข็งแรง ป้องกันรังแคได้เช่นกัน”

พอกว่านหางจระเข้ ช่วยเส้นผมแข็งแรงหนานุ่ม ป้องกันการขาดหลุดร่วง-ชะลอผมหงอกได้

“สำหรับคนที่มีปัญหาผมบาง และหลุดร่วงง่ายนั้น แนะนำให้ “พอกว่านหางจระเข้” โดยปอกเปลือกออก และเลือกใช้บริเวณเจลสีขาว จากนั้นฝานให้ละเอียดเป็นชิ้นขนาดเล็ก และนำพอกชะโลมบนหนังศีรษะและเส้นผม โดยใช้ผ้าขนหนูคลุมไว้ จากนั้นทิ้งไว้ประมาณ 30 นาที จนถึง 1 ชม.แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด ก็จะช่วยบำรุงเส้นผมให้แข็งแรงและนุ่มสวย จึงช่วยลดปัญหาผมขาด และผมร่วงบางได้”

“ส่วนใครที่มีปัญหาผมหงอกก่อนวัย สามารถชะลอได้ด้วยการ “พอกว่านหางจระเข้ผสมกับลูกมะกรูดเผาไฟ” ซึ่งหากทำอย่างต่อเนื่อง จะช่วยชะลอผมหงอกได้ หรือ ทำให้ผมหงอกช้าลง เพราะน้ำมันหอมระเหยในลูกมะกรูด จะช่วยเคลือบเส้นผมให้มีสุขภาพดี จึงช่วยชะลอผมขาวก่อนวัยได้ และในว่านจะเข้ ก็ทำให้เส้นผมแข็งแรงหนานุ่ม จึงเท่ากับเป็นทั้งการบำรุง และคงสภาพเส้นผมให้ดกดำได้ยาวนานขึ้นนั่นเอง ” แม่ครูจรรยา กล่าว

หมักสมุนไพรสรรพคุณช่วยผมดกดำ ช่วยสีติดทนนาน ป้องกันผลข้างเคียงจากแพ้สารเคมีย้อมผมได้

สำหรับผู้ที่ทำสีผมเพื่อปิดผมขาวบ่อย และต้องการให้สีผมติดคงทนขึ้น หลังย้อมผม แม่ครูจรรยาแนะนำให้พอกด้วยสูตรสมุนไพร ที่ประกอบด้วย มะขามป้อมตากแห้ง สีเสียดฝอย ดอกอัญชันสด รากเล็กครุฑ ดอกชบา (สีแดง) ผงเทียนกิ่งสำหรับย้อมผม โดยนำส่วนผสมดังกล่าวมาบดให้ละเอียด และนำมาพอกหนังศีรษะ จากนั้นใช้ผ้าขนหนูคลุมทิ้งไว้ ตั้งแต่ 30 นาที – 2 ชั่วโมง จึงล้างออกด้วยน้ำสะอาด โดยสรรพคุณของดอกอัญชัญ ที่มีสีม่วงอมดำ ดอกชบาสีแดงเมื่อนำมาบดให้ละเอียด จะให้สีดำผสมน้ำตาลเข้ม มะขามป้อมมีวิตามินซีเยอะ และไม่มีกรดมากจนเกินไป รวมถึงสีเสียดฝอย จะทำให้เส้นผม ติดกับสีย้อมผมได้ดีขึ้น

“เมื่อสรรพคุณของสมุนไพรเหล่านี้ มาอยู่รวมกัน จะทำให้สีติดผมเส้นได้ดียิ่งขึ้น จึงทำให้การทำสีผมแต่ละครั้งอยู่ได้นานขึ้น จึงช่วยลดช่วยปัญหาการที่หนังศีรษะ แพ้สารเคมีจากยาย้อมผมได้ พูดง่ายๆจะช่วยลดอาการคัน และหนังหัวลอกเป็นขุย และตามมาด้วยรังแคได้เช่นกันค่ะ” แม่ครูจรรยา กล่าว

ฝักส้มป่อยตากแห้งแช่น้ำ-ลูกมะคำดีควายสดต้มน้ำ สมุนไพรสระผม ช่วยหนังศีรษะสะอาด ลดความมันเยิ้ม

“ผู้ที่มีปัญหาหนังศีรษะมันเยิ้ม แนะนำว่าให้ใช้สระผมด้วย “ฝักส้มป่อยตากแห้ง” โดยนำมาแช่ให้น้ำสักครู่ จากนั้นให้ขยำฝักส้มป่อยเบาๆ ซึ่งจะมีฟองธรรมชาติ ออกมาผสมกับน้ำที่แช่ และเมื่อนำไปทำความสะอาดเส้นผม ก็จะช่วยลดคราบไขมันจากหนังศีรษะได้ ทำให้รู้สึกโล่งสบายและป้องกันอาการคันหนังศีรษะ จากความมันเยิ้ม ที่เป็นสาเหตุของการหมักหมมฝุ่นละออง ที่ทำให้เกิดอาการคัน หรือสระผมด้วย “ลูกมะคำดีควายสดต้มน้ำ” โดยนำผลมะคำดีควายประมาณ 10 เม็ด ไปต้มในน้ำ 1 ลิตร และต้มให้เหลือครึ่งแก้ว และนำไปผสมน้ำเปล่าอีกครั้ง และนำมาสระผมโดยที่ไม่จำเป็นต้องหมักทิ้งไว้นาน (สระประมาณ 5 นาทีแล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด” ก็จะช่วยทำให้หนังศีรษะสะอาด และแก้ปัญหาเชื้อรา และรังแคได้เช่นกัน”