“เตือนใจ” ย้ำสังคมไทยยอมรับอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ต่างๆ ขอหน่วยงานความมั่นคง ปรับการมองตามข้อเท็จจริง ปัจจุบันและสากล

หลายทศวรรษที่ผ่านมา มีการเสนอกฎหมายที่ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิ์และสถานะทางกฎหมาย ได้แก่ กฎหมายการทะเบียนราษฎร กฎหมายสัญชาติ กฎหมายคนเข้าเมือง ฯลฯ ทำให้ชนชาติพันธ์ุได้รับการรับรองสิทธิเป็นพลเมืองสัญชาติไทย ได้สิทธิในการศึกษา สิทธิในหลักประกันสุขภาพ สิทธิในการทำงาน สิทธิทางการเมืองและพลเมือง

แม้จะยังมีปัญหาในทางปฏิบัติระดับพื้นที่และปัญหาข้อกฎหมายนโยบายที่ยังไม่ครอบคลุมถึงกลุ่มที่ยังประสบภาวะไร้รัฐ ไร้สัญชาติ

องค์การสหประชาชาติ UN ให้ความสำคัญกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของชนเผ่าพื้นเมือง ได้ประกาศปฏิญญาสหประชาชาติว่าด้วยสิทธิชนเผ่าพื้นเมือง United Nation Declaration on the Rights of Indigenous People และกติกาสากลว่าด้วยการไม่เลือกปฏิบัติทางเชื้อชาติ International Convention on Elimination of Racial Discrimination ซึ่งรัฐไทยเป็นภาคี

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ระบุว่าปัจจุบันประเทศไทยมีกลุ่มชาติติพันธ์ที่พูดภาษาต่างๆ ไม่น้อยกว่า 60 กลุ่มในทุกภาคของประเทศ

การเข้าถึงสิทธิในที่ดินและฐานทรัพยากร ดิน น้ำ ป่า ยังเป็นปัญหาหลักสำหรับชุมชนชาติพันธุ์ ทั้งในภาคเหนือ ภาคตะวันตก และกลุ่มชาวเลใน 5 จังหวัดฝั่งอันดามัน