วงการเกมยุคใหม่ – ต้องให้ผู้พิการเล่นได้ ไม่ต่างกับคนอื่น

หลายปีที่ผ่านมา หลายๆบริษัทในวงการเกมโลกเริ่มตื่นตัว พัฒนาสิ่งใหม่ๆเพื่อให้ผู้พิการด้านต่างๆ เล่นเกมได้ไม่ต่างจากบุคคลทั่วไป หรือแตกต่างให้น้อยที่สุด

ผลดีข้อแรก ก็คือได้ขยายกลุ่มเป้าหมายให้กว้างขวางครอบคลุมขึ้น  ผลดีข้อที่สอง คือบริษัทที่มีผลงานด้านนี้ ย่อมจะได้ภาพลักษณ์ที่ดีว่ามีการใส่ใจสังคม และผลดีข้อที่สาม ก็คืออาจได้ค้นพบสิ่งใหม่ๆที่ใช้กับบุคคลทั่วไปได้ด้วย

นั่นเพราะบุคคลทั่วไปหลายคน อาจยังไม่ถึงขึ้นพิการ  แต่ก็มีปัญหา  เช่น ปัญหาด้านการมองเห็น ปัญหาด้านการได้ยิน  หรือปัญหาทางร่างกายบางส่วน เป็นต้น

การตื่นตัวของวงการเกมโลกที่ว่านี้ เห็นได้จากทั้งการที่บริษัทผู้ผลิตซอฟต์แวร์เกมต่างๆ  เพิ่ม “ตัวช่วย” ภาพและเสียงแบบพิเศษสำหรับผู้พิการ ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่ในเมนู “Accessability”

นอกจากนั้น ยังมาจากทั้งการที่ผู้ผลิตฮาร์ดแวร์อุปกรณ์เล่นเกม เช่นปุ่ม(จอยฯ)ต่างๆ ที่ออกแบบผลิตรุ่นพิเศษสำหรับผู้พิการ, …

และยังมีบริษัทต่างๆตั้งกองทุนสนับสนุนการพัฒนาเกมใหม่เพื่อผู้พิการ, และการที่ผู้จัดแข่งขันอีสปอร์ตเริ่มจัดการแข่งเกมสำหรับผู้พิการเท่านั้นแล้วด้วย

เกมเดิมๆ เพิ่มภาพและเสียงแบบพิเศษเพื่อผู้พิการ

การเพิ่ม “ตัวช่วย” พิเศษสำหรับผู้พิการในเกมต่างๆนั้น  โดยรวมแล้วแบ่งได้เป็น 3 รูปแบบใหญ่ๆ  คือเพื่อผู้พิการทางสายตา, เพื่อผู้พิการทางการได้ยิน, และผู้พิการทางร่างกาย

ตัวอย่างสำหรับผู้พิการทางสายตา หรือมีปัญหาการมองเห็น  ก็เช่น…

– เมื่อใดที่มีตัวอักษรบนหน้าจอ ก็จะมีการเพิ่มเสียงอ่านเข้าไปด้วย (Text-to-Speech)

– คำบรรยายใหญ่ขึ้น และซูมเข้าออกได้

– แยกความแตกต่างระหว่างตัวที่ผู้เล่นควบคุมอยู่ กับศัตรู ให้ชัดเจนขึ้น

– มีเสียงช่วยบอกทาง  สำหรับเกมที่มีแผนที่ หรือมีเส้นทางหลากหลายซับซ้อน

– มีระบบช่วยเล็งเป้าหมายอัตโนมัติ

  – ฯลฯ

ตัวอย่างสำหรับผู้มีปัญหาทางการได้ยิน ก็เช่น…

– เมื่อใดที่มีเสียง จะมีคำบรรยายในจอ

– ใช้สัญญาณเตือนแทนเสียงพูด ซึ่งช่วยให้แยกแยะได้ง่ายกว่า

– ใช้การสั่นสะเทือนที่ปุ่มแทนเสียง ( ต้องใช้จอยคอนโทรลเลอร์แบบพิเศษ หรือคีย์บอร์ดที่รองรับการสั่นด้วย )

และตัวอย่างสำหรับผู้พิการทางร่างกาย เช่น…

– ระบบช่วยล็อคเป้าหมายอัตโนมัติ ช่วยให้ยิงง่ายขึ้น ไม่ต้องใช้นิ้วและมือ

– ระบบสลับอาวุธอัตโนมัติ  ไม่ต้องใช้นิ้วและมือ

– ทุกปุ่มเป็นแบบสัมผัส ไม่ต้องออกแรงกด

– ฯลฯ

ทั้งหมดนี้ ต้องสามารถช่วยให้ผู้พิการ ไม่ว่าด้านใดๆ สามารถเล่นเกมนั้นๆได้ครบทุกฉาก  สามารถเล่นจนจบ  และสามารถเล่นแข่งขันกับคนทั่วไปได้ด้วย  ไม่ใช่ได้แค่ลองเล่นสนุกๆบางฉาก และไม่ใช่แค่เล่นกับผู้พิการด้านเดียวกันเท่านั้น

ตัวอย่างชื่อเกมที่มีโหมดตัวช่วยพิเศษเหล่านี้แล้ว  ก็เช่น “The Last of Us Part 2” , “League of Legends”,  “Street Fighter V”, FIFA, … และอีกหลายๆเกม

อุปกรณ์การเล่นเพื่อผู้พิการ

ปุ่ม “จอยเกม” เพื่อผู้พิการนั้น มีทั้งแบบที่ใช้ปุ่มใหญ่ ใช้แขนกดได้ง่ายโดยไม่ต้องมีมือและนิ้ว ใช้ข้อศอกหรือข้อแขนแทนได้, รองรับการสัมผัสโดยไม่ต้องออกแรงกด,  ฯลฯ

ตัวอย่างเช่นจอยเกมของบริษัท Microsoft ที่มีชื่อว่า “Xbox Adaptive Controller” ซึ่งทางบริษัทร่วมออกแบบกับองค์กรต่างๆเช่น มูลนิธิโรคอัมพาตสมอง, โรงพยาบาล, ฯลฯ …เพื่อรับฟังข้อเสนอแนะจากผู้พิการในแง่ดีไซน์และการใช้งานจริง

ดีไซน์ของอุปกรณ์นี้ เป็นแท่นขนาดใหญ่ คล้ายเครื่องเล่นแผ่นเสียงของดีเจตามคลับ มีปุ่มกดขนาดใหญ่ที่ตั้งค่าได้หลากหลายเพื่อผู้พิการแบบต่างๆ

ซึ่งเครื่อง Xbox รุ่นใหม่ จะมีเมนู “Ease of Access” (ใช้แทนคำว่า Accesability) ซึ่งมีฟีเจอร์ต่างๆเช่น”Game and Chat Transcription” ใช้แปลงเสียงเป็นข้อความ และแปลงสลับกันได้  

ประโยชน์ก็คือช่วยให้ผู้พิการสามารถพูดคุยออนไลน์กับผู้เล่นคนอื่นๆระหว่างเล่นเกม ได้เช่นเดียวกับคนทั่วไป

ฟีเจอร์นี้  จะเป็นตัวช่วยแปลงเสียงพูดเป็นข้อความ (speech-to-text) เพื่อให้ผู้มีปัญหาในการได้ยินสามารถรับรู้เสียงพูดจากเกมได้ … และยังสามารถสร้างเสียงพูดสังเคราะห์ จากตัวอักษรข้อความบนจอแชทด้วย

ทุนสร้างเกมใหม่ๆเพื่อผู้พิการ

แค่เกมเดิมๆเพิ่มโหมดผู้พิการเท่านั้นก้ยังไม่พอ  แต่โลกยังต้องการเกมใหม่ๆเพื่อผู้พิการโดยเฉพาะอีกด้วย ซึ่งบริษัทองค์กรต่างๆก็เริ่มก่อตั้งกองทุนเพื่อสนับสนุนกันบ้างแล้ว

ตัวอย่างเช่น Microsoft ที่ได้ตั้งโครงการใหม่ เปิดกว้างให้นักพัฒนาเกมทั่วไป ทั้งจากบริษัทอื่นๆ และนักพัฒนาอิสระจากทั่วโลก เข้าไปร่วมพัฒนาและทดสอบเกมเพื่อผู้พิการได้

นอกจากเงินทุนแล้ว ผู้เข้าร่วมจะได้ข้อมูลว่าผู้พิการมีอุปสรรคใดบ้างในการเล่นเกม และได้ร่วมเรียนรู้แนวทางพัฒนาเกมเพื่อผู้พิการแบบต่างๆ … และจะมีกลุ่มผู้พิการช่วยทดสอบเกมให้ด้วย

การจัดแข่งเกม ( e-sport ) สำหรับผู้พิการ

หลายปีหลังนี้ การแข่งเกมแบบจริงจังถูกเรียกว่า e-sport และจัดแข่งขันกันมากมาย  และกระแสนี้ก็ถูกขยายไปครอบคลุมผู้พิการด้วย

ตัวอย่างเช่นที่ญี่ปุ่น ซึ่งมีการจัดแข่งขันอีสปอร์ตสำหรับผู้พิการเป็นครั้งแรกของโลกในปี 2019 ชิงเงินรางวัลรวม 1 ล้านเยน ซึ่งผู้ที่จะลงสมัครแข่งขัน ต้องเป็นผู้พิการเท่านั้น ซึ่งต้องมีใบรับรองจากทางการด้วย

ชื่องานคือ “1st eSports Event for Disabled in 2019 GUNMA” จัดโดยสมาคม Gunma eSports Association ในจังหวัด Gunma ร่วมกับบริษัท ONELIFE.inc ซึ่งทำธุรกิจเกี่ยวกับการช่วยเหลือและฟื้นฟูผู้พิการในญี่ปุ่น

เกมที่ใช้ในงานนั้น คือ “League of Legends” และยังมีกิจกรรมอื่นๆนอกจากการแข่งขันด้วย แนะนำวิธีเล่นเกมต่างๆสำหรับเกมเมอร์มือใหม่ซึ่งเป็นผู้พิการด้วย

และหลังจากนั้นยังมีงานอื่นๆตามมา เช่นล่าสุดเดือนที่แล้ว เมษายน 2022 ที่มีการจัดแข่ง Street Fighter V ซึ่งเป็นเกมแนวต่อสู้ โดยผู้เข้าแข่งขันทั้ง 6 คนนั้นตาบอดทุกคน 

งานนี้จัดโดยบริษัท ePARA ซึ่งเป็นผู้จัดแข่งขันเกม eSports ที่เน้นการแข่งขันเกมสำหรับผู้พิการในประเทศญี่ปุ่น 

ส่วนในอังกฤษและสหรัฐอเมริกานั้น ก็มีการจัดแข่งเกมแนวดนตรีหลายๆงาน ซึ่งเป็นเกมที่เน้นที่ผู้เข้าแข่งตาบอดจะใช้วิธีจับจังหวะเสียง 

…

ความเคลื่อนไหวทั้งหมดนี้ ถือว่าสร้างสรรค์และเป็นที่ต้องการทั่วโลก  ซึ่งหลายๆอย่างก็น่าจะมีบริษัทองค์กรไทยจัดขึ้นบ้าง  เพื่อเป็นหนึ่งในความพยายามสร้างโอกาสและความเท่าเทียมกันในบ้านเราต่อไป

แหล่งข้อมูล
gamesradar.com/microsoft-launches-adaptive-accessories-for-people-with-disabilities
bbc.com/news/newsbeat-56577024
engadget.com/microsoft-accessibility-testing-program-220057370.html
thenextweb.com/gaming/2018/05/17/microsoft-unveils-its-clever-new-xbox-adaptive-controller-for-gamers-with-disabilities 
news.xbox.com/en-us/2021/05/12/introducing-party-chat-speech-transcription-and-synthesis