‘โนรา’ 164 คน ร่วมร่ายรำถวายเป็นพุทธบูชาหลวงปู่ทวด และทวดนวลทองสำลี หรือ ทวดยายหฺมฺลี
โนรา 164 คน ร่วมร่ายรำถวายเป็นพุทธบูชาหลวงปู่ทวด และทวดนวลทองสำลี หรือ ทวดยายหฺมฺลี ณ ลานพระสุวรรณมาลิกเจดีย์ศรีรัตนมหาธาตุ วัดพะโคะ ตำบลชุมพล อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา เนื่องในงานเฉลิมฉลองโนรา “ภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน” ระหว่างวันที่ 25-26 มีนาคม 2565 โดยมีนายพิพัฒน์ รัชกิจประการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา เป็นประธานในพิธีบวงสรวง อัญเชิญทวดนวลทองสำลี ขึ้นประดิษฐานยังแท่นเบญจา
ถือเป็นครั้งแรกในรอบ 2 ปีที่วัดพะโคะ อัญเชิญทวดนวลทองสำลี ออกจากเรือนแก้วเพื่อให้ลูกหลานได้สักการะ โดยมีทายาทผู้สืบทอด “ยายอบ ทองอ่อน” กาดถวายเครื่อง 12 ประกอบด้วย ขนมแดง ขนมขาว ขนมโค ข้าว แกง หมากพลู
ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรมและศิลปะการแสดงโนรา หนึ่งในผู้รำโนราถวาย เปิดเผยว่า การรำโนราถวายทวดนวลทองสำลี สะท้อนถึงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษผ่านศิลปะการแสดงอันบริสุทธิ์ โนราถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงความเข้มแข็งของชาวใต้ที่อนุรักษ์ภูมิปัญญาผ่านสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา และวัด ทั้งยังสะท้อนภูมิปัญญาด้านศิลปหัตถกรรมผ่านชุดโนรา ที่ยิ่งละเอียด ยิ่งปราณีต ยิ่งสวยงาม
สำหรับ “ทวดนวลทองสำลี” ที่ชาวบ้านเคารพศรัทธาเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องโนราปางอุ้มบาตร เนื้อสำริด สูง 150 เซนติเมตร สร้างขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏแน่ชัด สันนิษฐานว่าในสมัยกรุงศรีอยุธยา ตามตำนานเล่าว่า ทวดนวลทองสำลี เป็นหญิงคนหนึ่งที่อาศัยในชุมชน และสอนให้ชาวบ้านรู้จักการปั่นด้ายและทอผ้า จึงสร้างพระพุทธรูปขึ้นเป็นเครื่องระลึก และให้ชื่อว่า “พระพุทธรูปยายสำลี” ซึ่งคำว่า สำลี หมายถึง ฝ้ายที่ใช้ทอผ้า ต่อมาคนรุ่นหลังจึงเรียกว่า “ทวดยายหฺมฺลี” หรือ “ทวดสำลี” นอกจากนี้ชาวบ้านยังเชื่อว่า พระพุทธรูปองค์นี้เป็นอนุสรณ์ของนางนวลทองสำลี ธิดาพระยาสายฟ้าฟาด เจ้าเมืองพัทลุง ผู้ให้กำเนิด “ขุนศรีศรัทธา ต้นตำนานโนรา
“โนรา” ถือเป็นศิลปะพื้นถิ่นแดนใต้ที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งกลับมาเป็นที่สนใจอีกครั้ง เมื่อองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประกาศขึ้นทะเบียนโนรา เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ลำดับที่ 3 ของไทย เมื่อเดือนธันวาคม 2564 ถัดจากโขน และนวดไทย
เรื่อง: ณัฐพร สร้อยจำปา
ภาพ: พุฒิพงศ์ ธัญพันธุ์
