จับตา ส.ส.-ส.ว. ร่วมเคาะสูตรหาร 100 หรือ 500 คำนวณปาร์ตี้ลิสต์ หลังนายกฯ ส่งสัญญาณพรรคร่วมหนุนหาร 500

วันนี้ (6 ก.ค. 65) ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา ครั้งที่ 8 (สมัยสามัญประจำปีครั้งที่หนึ่ง) มีวาระการประชุมเพื่อพิจารณาร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พ.ร.ป.) ว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) (ฉบับที่ …) พ.ศ. … ตามที่กรรมาธิการ (กมธ.) วิสามัญ พิจารณาเสร็จแล้ว

ทั้งนี้ มีประเด็นที่น่าสนใจอยู่ที่มาตรา 23 เกี่ยวกับการดำเนินการคำนวณสัดส่วนเพื่อหาผู้ได้รับเลือกตั้งเป็น ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ ซึ่งมาจากการนำคะแนนรวมที่ทุกพรรคการเมืองได้รับจากการเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อทั้งประเทศ หารด้วย 100 ผลลัพธ์ที่ได้ให้ถือเป็นคะแนนเฉลี่ยต่อ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ 1 คน ที่จะนำไปหารคะแนนรวมจากการเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคการเมืองได้รับ

สูตรหาร 100 นี้ ถือเป็นจำนวนตามร่างกฎหมายเลือกตั้ง ตามที่คณะรัฐมนตรี เป็นผู้เสนอ เช่นกันกับร่างกฎหมายของนายชลน่าน ศรีแก้ว และคณะ นายวิเชียร ชวลิต และคณะ รวมถึงนายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ และคณะ โดยสรุปแล้ว พ.ร.ป. ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. ทั้ง 4 ร่าง เสนอให้ใช้สูตรหาร 100 แต่แรก และต่อมา ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร มีมติเห็นชอบในหลักการดังกล่าว จนกระทั่ง กมธ. วิสามัญฯ เสียงส่วนใหญ่ เห็นชอบไปด้วย

อย่างไรก็ตาม ระหว่างการพิจารณากฎหมายเลือกตั้งฉบับนี้ โดยเฉพาะในชั้น กมธ. ก็ปรากฏความเคลื่อนไหวของกลุ่มสามัคคีสร้างชาติ หรือ “พรรคเล็กนอกสภาฯ” ที่รณรงค์ยื่นหนังสือต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร และหลายพรรคการเมือง ให้ร่วมสนับสนุนสูตรหาร 500 ด้วยเหตุผลว่าจะเป็นการเปิดให้พรรคการเมืองที่เป็นผู้แทนประชาชนหลากหลายกลุ่มเข้าไปทำหน้าที่เป็นผู้แทนในสภาฯ มากขึ้น

The Reporters สำรวจท่าทีล่าสุดจากพรรคการเมืองในสภาผู้แทนราษฎร ต่อการลงมติที่คาดว่าจะเกิดขึ้นช่วงเย็นของวันนี้ ว่าจะใช้สูตรจัดสรรปันส่วนผสม (MMP) โดยหาร “500” หรือสูตรคู่ขนาน โดยหาร “100”

เริ่มต้นจากมีรายงานว่า เมื่อวานนี้ (5 ก.ค. 65) พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เรียกแกนนำพรรคร่วมรัฐบาล เข้าตอบคำถามถึงจุดยืนต่อสูตรคำนวณดังกล่าวระหว่างพักการประชุมคณะรัฐมนตรีที่ทำเนียบรัฐบาล ที่ถือเป็นจุดพลิกผันสำคัญของท่าที ส.ส. ก่อนการลงมติในที่ประชุมรัฐสภาวันนี้

โดย พลเอก ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี ตอบยืนยันในฐานะหัวหน้าพรรคพลังประชารัฐว่า จะใช้สูตรหาร 100

นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ในฐานะหัวหน้าพรรคภูมิใจไทย ตอบว่า ใช้สูตรหาร 500

นายเฉลิมชัย ศรีอ่อน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในฐานะเลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์ ตอบว่า ส่วนตัวเห็นด้วยกับสูตรหาร 500 แต่ในพรรคมีความเห็นต่างกัน จึงคาดว่าอาจปล่อยฟรีโหวต

จนกระทั่ง พลเอก ประยุทธ์ เปิดเผยว่า “เห็นด้วยกับสูตร 500 และไม่ว่าจะออกมาเป็นสูตรไหน ก็ต้องส่งให้ศาลรัฐธรรมนูญตีความอยู่ดี ก็ขอให้คุยกันมาแล้วกัน” จนเมื่อพรรคร่วมรัฐบาลมีแนวโน้มเห็นด้วยกับสูตรหาร 500 จึงทำให้หัวหน้าพรรคพลังประชารัฐมีท่าทียอมต่อสูตร 500

สอดคล้องกับกระแสว่า หลังจากการประชุมคณะรัฐมนตรี เมื่อรัฐมนตรีหลายคนกลับเข้าที่ประชุมร่วมของรัฐสภา ก็เริ่มมีการส่งสัญญาณดังกล่าวจากทำเนียบรัฐบาลเข้าสู่พรรคร่วมรัฐบาลทันที อย่างกรณี นายสุชาติ ชมกลิ่น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน ในฐานะผู้อำนวยการพรรคพลังประชารัฐ ส่งสัญญาณต่อ ส.ส. ภายในพรรคว่าให้ใช้สูตรหาร 500 แทน เนื่องจากเป็นผลดีกับพรรคมากกว่า

จนกระทั่ง เช้าวันนี้ ก่อนการประชุมร่วมของรัฐสภา มีสมาชิกรัฐสภาบางส่วนให้สัมภาษณ์ต่อเนื่องจากกระแสสูตรหาร 500 เริ่มต้นด้วย นพ.ระวี มาศฉมาดล ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ และหัวหน้าพรรคพลังธรรมใหม่ ที่แถลงยินดีถึงกระแสดังกล่าวว่า ส.ส. มีแนวโน้มสนับสนุนสูตรหาร 500 มากขึ้น ตามที่พรรคเล็กทั้งในและนอกสภาฯ รณรงค์มาตลอด

อย่างไรก็ตาม แม้พรรคร่วมรัฐบาลมีแนวโน้มสนับสนุนสูตรหาร 500 มากขึ้น แต่สมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ยังคงแสดงออกว่า ภายในพรรคเองยังมีจุดยืนที่ต่างกัน ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่ นายสาธิต ปิตุเตชะ รองหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ในฐานะประธาน กมธ. วิสามัญฯ เป็น กมธ. เสียงข้างมากที่เห็นด้วยกับสูตรหาร 100 ขณะที่นายอัครเดช วงษ์พิทักษ์โรจน์ ส.ส. จังหวัดราชบุรี พรรคประชาธิปัตย์ เป็น กมธ. เสียงข้างน้อยที่สนับสนุนสูตรหาร 500 และเมื่อช่วงเช้าของวันนี้ นายอัครเดช ก็แถลงยืนยันว่าสูตรหาร 500 ไม่แปลกพิสดาร กลับกันยังสะท้อนเจตนารมณ์ประชาชนผู้เลือกตั้งได้ด้วย ส่วนกระแสภายในพรรค นายอัครเดช พร้อมเสนอให้ ส.ส. พรรคประชาธิปัตย์ ลงมติตามความเห็นส่วนตัว (ฟรีโหวต)

ทางด้านเสียงสนับสนุนสูตรคู่ขนาน หารด้วย 100 ปรากฏชัดจากพรรคร่วมฝ่ายค้านขนาดใหญ่ อย่างพรรคก้าวไกล และพรรคเพื่อไทย

เมื่อวานนี้ นายรังสิมันต์ โรม ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ และโฆษกพรรคก้าวไกล ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชน ยืนยันว่าพรรคก้าวไกลสนับสนุนสูตรหาร 100 และเชื่อว่าถูกต้องตามกติกาที่สุดแล้ว

ส่วนเช้าวันนี้ นายสุทิน คลังแสง ส.ส. จังหวัดมหาสารคาม ในฐานะรองหัวหน้าพรรคเพื่อไทย ชี้แจงว่า สูตรหาร 500 ดูอย่างไรก็ขัดรัฐธรรมนูญ ดังนั้น สัญญาณใหม่จาก พลเอก ประยุทธ์ ต่อการสนับสนุนสูตรหาร 500 นี้ เป็นเพียงเพราะนายกรัฐมนตรีมีฐานคิดเพียงความได้เปรียบเสียเปรียบของพรรคเพื่อไทย

อย่างไรก็ตาม แม้พรรคร่วมฝ่ายค้านขนาดใหญ่จะมีท่าทีสนับสนุนสูตรหาร 100 แต่พรรคร่วมฝ่ายค้านขนาดเล็ก อย่างพรรคเสรีรวมไทย และพรรคเพื่อชาติ กลับสนุนสูตรหาร 500 แทน

จึงพอวิเคราะห์ได้ว่า พรรคร่วมฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎรปัจจุบัน ซึ่งมีจำนวนสมาชิกน้อยกว่าพรรคร่วมรัฐบาลอยู่แล้ว ส่วนของพรรคร่วมฝ่ายค้านขนาดเล็กยังสนับสนุนสูตรหาร 500 เช่นกันกับพรรคร่วมร้ฐบาล ทำให้ความหวังของพรรคก้าวไกล และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง พรรคเพื่อไทยที่ตั้งเป้า “แลนด์สไลด์” มีโอกาสแคบลง และอาจเป็นการเสริมเสถียรภาพของพรรคร่วมรัฐบาล ตลอดจนฐานอำนาจที่สนับสนุนแคนดิเดตนายกรัฐมนตรีจากพรรคร่วมรัฐบาลในการเลือกตั้งสมัยต่อไปด้วย

ทั้งนี้ การจะให้ความเห็นชอบมาตรา 23 ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นเย็นนี้ ยังจำเป็นตั้งใช้เสียงจากทั้งสองสภาฯ คือ ส.ส. และ ส.ว. จึงต้องเฝ้าดูการลงมติของสมาชิกวุฒิสภาเช่นกัน ที่มติในวาระ 2 ไม่ว่าจะใช้สูตรหารด้วย 100 หรือ 500 ก็จะเป็นการคาดคะเนผลของมติในวาระ 3 ที่จะเป็นการรับรองของฝ่ายนิติบัญญัติ ก่อนจะเข้าสู่กระบวนการของศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย และมีผลบังคับใช้ต่อการเลือกตั้งสมัยหน้าที่จะถึงนี้

เรื่อง: ณัฐนนท์ เจริญชัย