สถิติพบ ไรเดอร์ ตาย-เจ็บ สูงขึ้นจนน่าตกใจ เหตุต้องทำงานแข่งกับเวลา-อยู่บนถนนกว่า 10 ชม.ต่อวัน

นักวิชาการ จี้ภาครัฐ จัดระบบไรเดอร์ เนื่องจากพบข้อมูล “ตาย-เจ็บ”สูงขึ้นจนน่าตกใจ จากการเสี่ยงอันตรายบนถนนวันละกว่า 10 ชั่วโมง และไม่ได้รับการคุ้มครอง เมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือความผิดพลาดขณะทำงาน จากผู้ให้บริการแอปพลิเคชัน ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มการทำงาน โดยเรียกไรเดอร์ว่าเป็น “ผู้รับจ้างอิสระ” ส่วนผู้ให้บริการแอปฯ ไม่ใช่นายจ้าง พร้อมกันนี้อดีตที่ปรึกษาองค์การอนามัยโลก ขอของขวัญปีใหม่จากรัฐบาล ดูแลแรงงานกลุ่มนี้ เฉพาะในกทม.มีร่วม 80,000 ราย ประกอบกับประเทศไทย ครองแชมป์การเสียชีวิตจากอุบัติเหตุ ด้วยการขับขี่รถจักรยานยนต์สูงสุดในโลก มายาวนาน 38 ปี

ผศ.ดร.พฤกษ์ เถาถวิล อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี หัวหน้าโครงการศึกษา “งานสวัสดิการไรเดอร์” ระบุว่า ไรเดอร์ถือเป็นแรงงานกลุ่มใหม่ ที่ไม่ได้รับความคุ้มครอง มีการศึกษาสถิติอุบัติเหตุ ระหว่างการทำงานของกลุ่มนี้ พบว่า สถิติการเกิดอุบัติเหตุเพิ่มสูงขึ้น บาดเจ็บ พิการ และเสียชีวิตสูงขึ้นจนน่าตกใจ สร้างผลกระทบกับทั้งตัวไรเดอร์ คนในครอบครัว และผู้ใช้รถใช้ถนคนอื่นๆ

ปัญหาไม่ได้เกิดจากตัวไรเดอร์เพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากระบบการทำงานแพลตฟอร์ม ที่เจ้าของแอปพลิเคชัน อ้างว่าตัวเองเป็นเพียงผู้ให้บริการเทคโนโลยี ที่ไรเดอร์ดาวน์โหลดมาใช้เอง และยอมรับเงื่อนไขการให้บริการเอง โดยเรียกไรเดอร์ว่าเป็น “ผู้รับจ้างอิสระ” ส่วนผู้ให้บริการแอปฯ ไม่ใช่นายจ้าง เมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือความผิดพลาดใดๆ ไรเดอร์ต้องรับผิดชอบตัวเอง และกำหนดการจ่ายค่าจ้างเป็นรายชิ้น สามารถปรับลดค่ารอบได้

นอกจากนี้ยังมีระบบระบบวิ เคราะห์พฤติกรรมผู้ใช้ หรือ ที่ไรเดอร์เรียกว่าอัลกอริทึ่มให้ลูกค้าประเมินความพึงพอใจ หากไรเดอร์ขยัน ระบบจะประเมินและจ่ายงานให้มากขึ้น ใครไม่ขยันระบบก็ไม่จ่ายงานให้ ทั้งหมดนี้เป็นตัวกระตุ้น ให้ไรเดอร์ทำงานหนักขึ้น ค่ารอบลดลง ทำให้ต้องวิ่งงานมากขึ้น เพื่อให้ได้เงินมากขึ้น ส่งผลให้ต้องอยู่บนถนน วันละกว่า 10 ชั่วโมง พอรีบก็ขับรถเกิดอุบัติเหตุ ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นไรเดอร์ต้องรับผิดชอบเอง ขณะที่เจ้าของแอปฯ กลับไม่ได้จ่ายอะไรเลย เอาแต่ผลประโยชน์ ทั้งๆ ที่จริงๆ แล้วปฏิเสธไม่ได้เลยว่าผู้ให้บริการแอปฯ ก็ถือเป็นนายจ้าง แต่เอาเทคโนโลยีมาซ่อนตัวอยู่ข้างหลัง เพื่อปฏิเสธความรับผิดชอบทั้งหมด เป็นเรื่องที่รัฐบาลไม่ควรปล่อยให้ผิดที่ผิดทาง โดยต้องยอมรับว่านี่คือ การจ้างงานรูปแบบหนึ่ง ที่ต้องได้รับการคุ้มครองสิทธิสวัสดิการ

ด้าน พญ.ชไมพันธ์ สันติกาญจน์ อดีตที่ปรึกษาประจำองค์การอนามัยโลก ภาคพื้นเอเชียอาคเนย์ด้านป้องกันการบาดเจ็บและภาวะพิการ และผู้รับผิดชอบโครงการ ขับเคลื่อนสังคมไทยสู่ผู้ใช้จักรยานยนต์ปลอดภัย เปิดเผยว่า ในฐานะองค์กรและนักวิชาการ ที่ทำงานด้านอุบัติเหตุและการบาดเจ็บโดยเฉพาะอุบัติเหตุ ที่เกิดกับผู้ใช้รถจักรยานยนต์ อยากขอของขวัญปีใหม่จากรัฐบาล ในการร่วมรณรงค์ ผลักดัน และ ออกมาตราการในการลดอัตราการบาดเจ็บ และเสียชีวิตจากอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์ ให้ได้จากที่ไทยครองแชมป์ตายสูงสุด ในโลกมา 38 ปีแล้ว ในปีใหม่นี้ และว่าสถานการณ์ที่น่าห่วงขณะนี้ คือ ตัวเลขการบาดเจ็บและเสียชีวิตที่เพิ่มสูงขึ้น ของกลุ่มแรงงานนอกระบบ ที่ไม่ได้รับการคุ้มครองอย่าง ไรเดอร์ และ มอร์เตอร์ไซค์รับจ้าง โดยเฉพาะกลุ่มมอร์เตอร์ไซค์รับจ้างใน กทม.ที่มีมากกว่า 80,000 คน โดยมีวินมอร์เตอร์ไซค์ กระจายอยู่ทั่วกรุงเทพมากกว่า 5,500 วิน

“ข้อมูลจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ระบุว่าใรปี 2565 มีกลุ่มไรเดอร์ เกิดอุบัติเหตุ 81 ครั้ง เสียชีวิต 28 ราย บาดเจ็บอีก 36 ราย ขณะที่มอร์เตอร์ไซค์รับจ้าง แม้จะยังไม่มีตัวเลขที่ชัดเจน เพราะบางครั้งมอร์เตอร์ไซค์รับจ้างก็เป็นไรเดอร์ด้วย และไรเดอร์ก็เป็นมอร์เตอร์ไซค์รับจ้างด้วย แต่ไม่ว่าจะเป็นอะไร คนกลุ่มนี้เปรียบเสมือนคนชายขอบของเมือง ที่ไม่ได้รับการคุ้มครองหรือดูแลอย่างดีพอ”

พญ.ชไมพันธ์ กล่าวว่า สาเหตุการเกิดอุบัติเหตุของกลุ่มไรเดอร์ และมอร์เตอร์ไซค์รับจ้าง มีหลายสาเหตุ ทั้งการขาดทักษะการขับขี่ โดยเฉพาะทักษะคาดการณ์ความเสี่ยง ทั้งๆ ที่ต้องทำงานแข่งกับเวลาขับเร็ว ย้อนศร ขับบนทางเท้า ใช้โทรศัพท์ขณะขับขี่ ทำงานแข่งกับความเร็วและเวลา เส้นทางที่ไม่คุ้นชิน และถนนที่ไม่เอื้อต่อการขับขี่รถจักรยานยนต์