1 ใน 5 ของเด็ก และเยาวชนไทยทั้งประเทศ ประสบปัญหาความเหลื่อมล้ำ
ทราบหรือไม่ว่า 1 ใน 5 ของเด็ก และเยาวชนไทยทั้งประเทศ กำลังเผชิญกับปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาอันมีสาเหตุหลักมาจากความยากจน โดยจากจำนวนเด็กเล็ก ถึงเยาวชนวัยแรงงานอายุระหว่าง 0-25 ปี ทั่วประเทศทั้งหมด 20.54 ล้าน มีเด็กถึง 4.32 ล้านคน กำลังเผชิญกับปัญหานี้
กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ได้ตั้งเป้าหมายที่จะสร้างความเสมอภาค และมอบโอกาสในการได้รับการศึกษาอย่างเท่าเทียมให้กับเด็กและเยาวชนเหล่านี้ โดยกลุ่มที่ใหญ่ที่สุด และมีจำนวนมากที่สุดในกลุ่มนี้ คือกลุ่มเด็กในวัยเรียน อายุ 6-14 ปี ที่มีมากถึง 2.22 ล้านคน ซึ่งเป็นเด็กที่อยู่นอกระบบการศึกษาถึงกว่า 4.3 แสนคน และเสี่ยงหลุดออกนอกระบบการศึกษาเนื่องจากความยากจนถึง 1.79 ล้านคน โดยกลุ่มนักเรียนยากจนพิเศษที่มีอยู่ถึง 8.4 แสนคน พร้อมจะหลุดจากระบบการศึกษาทันทีหากไม่ได้รับการช่วยเหลือได้ทันท่วงที
นักเรียนยากจนพิเศษคืออะไร
กสศ. ได้จัดเกณฑ์ไว้ว่า “นักเรียนยากจนพิเศษ” คือกลุ่มนักเรียนที่อยู่ในครัวเรือนที่สมาชิกมีรายได้เฉลี่ย1,332 บาทต่อคนต่อเดือน (หรือคิดเป็นวันละ 44 บาท) ซึ่งแม้เด็กนักเรียนทุกคนจะได้รับการสนับสนุนเรียนฟรีจากรัฐ แต่ยังมีค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่ครอบครัวต้องมีในระหว่างการเปิดภาคเรียน ซึ่งภาระค่าใช้จ่ายดังกล่าวโดยยังไม่รวมค่าเดินทาง จะอยู่ระหว่าง 1,195 – 4,829 บาท ต่อครัวเรือน หมายความว่าการที่นักเรียนกลุ่มยากจนพิเศษจะได้เรียน รายได้ของครอบครัวอาจจะหมดไปกับการเรียนของเด็กคนนั้น ทำให้ความเสี่ยงในการหลุดออกนอกระบบการศึกษามีสูงมาก
นอกจากความยากจนทางรายได้แล้ว ยังมีเกณฑ์เกี่ยวกับความยากจนทางสถานะครัวเรือน เช่น สภาพที่อยู่อาศัย ที่ดินทำกิน แหล่งน้ำดื่ม แหล่งไฟฟ้า ของใช้ในครัวเรือน การเดินทาง และที่สำคัญที่สุดคือสภาพของครอบครัวซึ่งนักเรียนยากจนพิเศษมักอยู่ใน “ครอบครัวแหว่งกลาง” พ่อแม่แยกทาง หรือย้ายไปอยู่ที่อื่น นอกจากนั้นในครอบครัวยังอาจมีผู้ต้องได้รับการดูแล ป่วยเรื้อรัง หรือสูงอายุอีกด้วย ทำให้เด็กบางคนต้องเป็นเสาหลักในการหารายได้ ซึ่งส่งผลให้เด็กต้องเสียสละ หรือหลุดออกจากระบบการศึกษาในที่สุด
หากสามารถลดอุปสรรคในการไปเรียนจากความยากจน จนไม่ได้เรียนเหล่านี้ลงได้ ก็น่าจะช่วยให้เด็กไม่หลุดออกนอกระบบการศึกษาได้ และนั่นคือสิ่งที่ กสศ.ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง ภายใต้ความร่วมมือจากองค์กรภาคีเครือข่าย ภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนทั่วไปที่ร่วมบริจาค และสนับสนุนโดยมีเป้าหมายหลักในการลดความเหลื่อมล้ำ และสร้างความเสมอภาคทางการศึกษาให้เกิดขึ้น เพื่อจุดหมายสูงสุดคือการที่ทำให้เด็กในวัยเรียน ได้มีโอกาสเรียน และมีโอกาสได้รับการศึกษาเพื่อโอกาสที่ดีในชีวิตในอนาคตข้างหน้า
