นักบรรพชีวินวิทยา ค้นพบฟันไดโนเสาร์ ‘ไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่ม’ ในไทย

นักบรรพชีวินวิทยา ม.เกษตรศาสตร์ ค้นพบฟันไดโนเสาร์ ‘ไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่ม’ ญาติเก่าแก่ของ ที.เร็กซ์ ในไทย ถือเป็นการค้นพบครั้งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
นายวงศ์เวชช เชาวน์ชูเวชช นิสิตปริญญาโท ภาควิชาวิทยาศาสตร์พื้นพิภพ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ภายใต้การดูแลของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ฉัตรเฉลิม เกษเวชสุริยา ร่วมกับ ดร.ศิตะ มานิตกุล นักวิจัยปฏิบัติการ ศูนย์วิจัยและการศึกษาบรรพชีวินวิทยา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม และ ดร.พรเพ็ญ จันทสิทธิ์ ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์สิรินธร จังหวัดกาฬสินธุ์ ค้นพบซากดึกดำบรรพ์ฟันเดี่ยวของไดโนเสาร์กลุ่มไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่ม (basal tyrannosauroid) ในพื้นที่แหล่งซากดึกดำบรรพ์ภูน้อย ต.ดินจี่ อ.คำม่วง จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งเป็นหนึ่งในญาติเก่าแก่ของไทแรนโนซอรัส เร็กซ์ หรือ ที.เร็กซ์ ในยุคครีเทเชียสตอนปลาย
ฟันเดี่ยวของไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มถูกพบในหมวดหินภูกระดึงตอนล่าง มีอายุอยู่ในช่วงยุคจูแรสซิกตอนปลาย หรือประมาณ 150 ล้านปีก่อน โดยมีลักษณะของฟันที่โดดเด่น 2 ลักษณะด้วยกัน ได้แก่ สันฟันด้านหน้าที่ขยายไปไม่ถึงเส้นแบ่งรากฟันและโค้งเข้าหาลิ้น และพื้นผิวเคลือบฟันหรืออีนาเมลที่มีลักษณะเป็นริ้วถัก
ฟันของไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มมีลักษณะที่แตกต่างกับฟันของเมเทรียแคนโธซอริด (metriacanthosaurid) ไดโนเสาร์กินเนื้ออีกชนิดที่พบซากดึกดำบรรพ์รวมกันในแหล่ง เนื่องจากฟันของเมเทรียแคนโธซอริดมีสันฟันด้านหน้าที่ขยายเลยเส้นแบ่งรากฟันและพื้นผิวเคลือบฟันที่มีลักษณะเป็นขรุขระ จึงเป็นหลักฐานการมีอยู่ของไดโนเสาร์กินเนื้อกลุ่มในแหล่งซากดึกดำบรรพ์ภูน้อย จากการวิเคราะห์ทางอนุกรมวิธานและสถิติ ไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มภูน้อยมีความใกล้ชิดทางสายวิวัฒนาการกกับไดโนเสาร์ไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มอย่าง กวนหลง (Guanlong) จากประเทศจีน และโปรเซราโทซอรัส (Proceratosaurus) จากประเทศอังกฤษ
การมีอยู่ของไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มนั้นเป็นหลักฐานบ่งชี้ให้เห็นถึงนิเวศวิทยาบรรพกาลอันอุดมสมบูรณ์ของหมวดหินภูกระดึงตอนล่าง ยุคจูแรสซิกของประเทศไทย ซึ่งมีห่วงโซ่อาหารที่ซับซ้อนและแสดงให้เห็นถึงลำดับขั้นการล่าของสัตว์นักล่าในระบบนิเวศ โดยไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่อย่างเมเทรียแคนโธซอริดอาจล่าสัตว์กินพืชขนาดใหญ่อย่างไดโนเสาร์กลุ่มมาเมนชิซอริดหรือสเตโกซอริด ขณะที่สัตว์กินพืชขนาดเล็กอย่าง มินิโมเคอร์เซอร์ ภูน้อยเอนซิส อาจตกเป็นเหยื่อของผู้ล่าระดับรองอย่างไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่ม
งานวิจัยนี้ถือเป็นรายงานการค้นพบไดโนเสาร์กลุ่มไทแรนโนซอรอยด์แรกเริ่มครั้งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อีกทั้งยังแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายทางชีวภาพในแหล่งซากดึกดำบรรพ์ภูน้อย อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ ตอกย้ำความสำคัญของอุทยานธรณีกาฬสินธุ์ Kalasin GEOPARK ในประเทศไทยอีกด้วย
