‘ดร.สืบสกุล’ ถอดบทเรียนน้ำท่วมแม่น้ำสาย

ชี้ รัฐล้มเหลวไร้แผนรับมือ จี้เร่งเจรจาจีน-เมียนมา-ว้า พร้อมขอสนับสนุนชุดตรวจโลหะหนัก

วันนี้ (24 พ.ค.68) ดร.สืบสกุล กิจนุกร อาจารย์ประจำมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ส่งจดหมายเปิดผนึกถึงสังคมไทย ระบุว่า สวัสดีครับทุกคน ผมขออนุญาตรบกวนเวลาของทุกคนช่วยผมคิดต่อสถานการณ์น้ำท่วมอ.แม่สาย และคาดว่าจะท่วมอีกในปีนี้ เราควรทำอย่งไรกันดีครับต่อจากนี้

น้ำท่วมแม่สายเป็นครั้งที่ 2 ในรอบ 26 วัน ของปี 2568
น้ำท่วมครั้งที่ 1 เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2568
น้ำท่วมครั้งที่ 2 เกิดขึ้นเมื่อกลางดึกของวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 น้ำท่วมทั้ง 2 ครั้งให้บทเรียนอะไรเราบ้าง

1.ภาครัฐยังคงล้มเหลวในการประกาศเตือนล่วงหน้า น้ำท่วมทั้งสองครั้งไม่มีคำเตือนใด ๆ จากหน่วยงานภาครัฐ ถึงแม้จะมีเครื่องโทรมาตรวัดน้ำทั้งในเขตเมียนมาและฝั่งไทย แต่สุดท้ายก็ไม่มีหน่วยงานภาครัฐประมวลผลข้อมูลและออกประกาศเตือนล่วงหน้า ส่งผลให้ประชาชนต้องเตือนกันเองผ่านช่องทาง social media ที่หลากหลายของคนในพื้นที่

2.ภาครัฐไม่มีแผนการรับมือน้ำท่วมอย่างเป็นรูปธรรมในพื้นที่แม่สายและเชียงราย ทั้งที่รู้กันอยู่แล้วว่าน้ำจะท่วมอีกแน่ๆ แต่ภาครัฐก็ล้มเหลวในการรับมือน้ำท่วมอีกเช่นเคย

3.ภาครัฐไม่มีแนวปฏิบัติให้ประชาชนรับทราบ เข้าใจ และนำไปปฎิบัติในกรณีน้ำท่วมปนเปื้อนสารพิษ

เรารู้กันถ้วนหน้าและว่าน้ำสายปนเปิ้อนสารหนู ผลตรวจของมฟล.โดยชุดตรวจภาคสนาม และผลตรวจของสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 ยืนยันตรงกันว่าน้ำสายมีสารหนูเกินค่ามาตรฐาน

แต่ภาครัฐก็ไม่มีแนวปฏิบัติอันใดให้ประชาชนทีต้องเชิญกับน้ำท่วมที่มาพร้อมกับสารพิษ

บทเรียนทั้งหมด 3 ข้อที่กล่วมาข้างต้น ทำให้ผมคิดถึงว่าประชาชนในพื้นที่น้ำท่วมลุ่มน้ำกก น้ำสายต้องเตรียมพร้อมอย่างไรบ้าง

1.เราต้องการชุดตรวจสารโลหะหนักภาคสนามที่รู้ผลตรวจภายใน 5 – 30 นาที สำหรับทุกชุมชน อย่างน้อยชุมชนละ 10 ชุด สำหรับใช้ตรวจหาสารโลหะหนักที่จะมาพร้อมกับน้ำท่วม เพื่อให้ชุมชนมีข้อมูลที่สามรถตัดสินใจได้อย่างทันท่วงที

2.เราต้องการชุดแต่งกายสำหรับหน่วยกู้ภัยและอาสาสมัครในจังหวัดเชียงรายที่ปลอดภัยจากการรสัมผัสสารโลหะหนักในระหว่างที่ชุดกู้ภัยออกให้ควมช่วยเหลือประชาชนในระหว่างน้ำท่วม

3.เราต้องการให้รัฐบาลออกแผนงานการรับมือน้ำท่วมที่มาพร้อมกับสารพิษ นี่คือสถานกรณ์น้ำท่วมที่มาพร้อมกับสารพิษข้ามพรมแดน ไม่ใช่น้ำท่วมแบบปกติอีกต่อไปแล้ว

4.เราต้องการให้รัฐบาลออกแนวปฏิบัติให้ประชาชนได้เข้าใจว่าต้องทำอย่างไรเมื่อเกิดเหตุการณ์น้ำท่วมที่มาพร้อมกับสารพิษ เพื่อให้ประชาชนได้เข้ใจและดูแลตัวเองได้อย่างถูกต้อง

5.เราต้องการให้รัฐบาลเจรจากดดันใหัรัฐบาลเมียนมา จีน และว้า ยุติการทำเหมืองอย่างถาวรในต้นน้ำกก น้ำสาย และน้ำรวก เนื่องจากสร้างความเดือดร้อยให้ประชาชนทั้งในในประเทศเมียนมและไทยอย่างแสนสาหัส

ท้ายที่สุด ผมอยากขอความเห็นใจจากภาคส่วนต่างๆ ในสังคมไทย เพื่อช่วยเหลือประชาชนในจังหวัดเชียงรายด้วยครับ

1.ผมขอความช่วยเหลือจากบริษัทผู้ผลิตชุดตรวจสารโลหะหนักภาคสนาม ศูนย์วิจัยภาคเอกชนและมหาวิทยาลัย สนับสนุนชุดตรวจสารโลหะหนักให้กับชาวเชียงรายได้มีไว้ใช้ตรวจสารโลหะหนักที่มากับน้ำ

ตัวผมพร้อมด้วยเพื่อนอาจารย์ในจังหวัดเชียงรายและองค์กรภาคประชาสังคม ยินดีรับชุดตรวจสารโลหะหนักภาคสนาม จัดอบรมและส่งมอบให้กับชุมชนในจัหวัดเชียงราย

2.ผมขอรับการสนับสนุนชุดแต่งกายที่มีคุณสมบัติปกป้องสารโลหะหนักในขณะลุยน้ำ สำหรับส่งมอบต่อให้ชุมชน อาสาสมัคร และหน่วยกู้ภัย เพื่อใช้ในการให้ความช่วยเหลือประชาชนในสถานการณ์น้ำท่วม

หากท่านมีความจำนงและยินดีช่วยเหลือ ขอความกรุณาติดต่อผมได้โดยตรงครับ ผมเชื่อมั่นในพลังสังคมไทยที่จะร่วมแรงร่วมใจกันเป็นส่วนหนึ่งในการรับมือกับมลพิษข้ามพรมแดนในครั้งนี้ครับ