‘ทาสหมาแมว’ ต้องเช็ก! สัญญาณ ‘สัตว์เลี้ยงป่วย’ หลังสงกรานต์
จบไปแล้วกับเทศกาลสงกรานต์สุดชุ่มฉ่ำ ที่เจ้าของหลายคนไม่พลาดพาสัตว์เลี้ยงแสนรัก ทั้งน้องหมาน้องแมว ออกไปสัมผัสบรรยากาศความสนุกสนานนอกบ้าน แต่ภายใต้ความสุขนั้นอาจมีภัยเงียบด้านสุขภาพซ่อนอยู่ สัตวแพทย์ออกมาเตือนเจ้าของให้หมั่นสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นกับเพื่อนสี่ขาในช่วง 1-2 สัปดาห์นี้ พร้อมแนะวิธีดูแลเบื้องต้นและสัญญาณอันตรายที่ต้องรีบพาไปพบหมอ
ส่องกลุ่มโรคฮิตที่ต้องระวัง
1. โรคผิวหนังจากความอับชื้น
ถือเป็นปัญหาอันดับต้นๆ ที่พบได้บ่อย อาการมีตั้งแต่ ผื่นแดง คัน เกาจนขนร่วง เป็นแผลเปื่อย หรืออาจลุกลามเป็นการติดเชื้อแบคทีเรีย/ยีสต์ เกิดเป็นตุ่มหนอง มีกลิ่นตัวแรงผิดปกติ หรือที่เรียกว่า “Hot Spot” สาเหตุหลักมาจากความอับชื้นหลังเปียกน้ำ น้ำที่ไม่สะอาด หรืออาจแพ้แป้ง/สีที่ใช้เล่นสงกรานต์ โดยเฉพาะสุนัขขนยาวหรือขนแน่น หากเปียกน้ำและไม่ได้เป่าขนให้แห้งสนิท เสี่ยงเชื้อราและแบคทีเรียสะสมจนเกิดอาการคัน ตุ่มแดง หรือรอยขีดข่วน
2. โรคหูอักเสบ
พบมากในสุนัข โดยเฉพาะพันธุ์หูพับ เช่น บีเกิล โกลเด้นฯ เกิดจากน้ำเข้าหูแล้วไม่ได้รับการเช็ดทำความสะอาดให้แห้งสนิท ทำให้เกิดการอับชื้น เป็นแหล่งเพาะเชื้อยีสต์และแบคทีเรีย สังเกตได้จากอาการ คันหู สะบัดหัวบ่อยๆ เกาหู หูมีกลิ่นเหม็น หรือมีขี้หูสีเข้มปริมาณมาก
3. ไข้หวัดในสัตว์ (Canine/Feline Influenza)
โดยเฉพาะแมวหรือสุนัขที่เคยไม่ออกจากบ้านมาก่อน เมื่อต้องเผชิญกับฝุ่น ควัน เสียงดัง หรือเชื้อโรคจากสัตว์อื่นในพื้นที่แออัด
4. ความเครียดจากเสียง ความร้อน และฝูงชน
แมวเป็นสัตว์ที่ไวต่อสิ่งกระตุ้น เช่น เสียงดัง ฝูงชน หรือการถูกสัมผัสมากเกินไป ซึ่งอาจทำให้มีอาการเบื่ออาหาร หลบซ่อน หรือแสดงพฤติกรรมผิดปกติ และที่อันตรายที่สุดคือ ภาวะฮีทสโตรก (Heatstroke) หากพาสัตว์เลี้ยงไปอยู่กลางแดดจัดนานๆ โดยเฉพาะพันธุ์หน้าสั้น ซึ่งเจ้าของต้องระวังเป็นพิเศษ
5. โรคทางเดินอาหาร
อาจมีอาการอาเจียน ท้องเสีย ถ่ายเหลว หรือซึมลง อาจเกิดจากการที่สัตว์เลี้ยงเผลอกินน้ำที่ไม่สะอาดตามพื้น เลียขนตัวเองที่เปียกน้ำสกปรกเข้าไป หรือกินอาหารที่ตกหล่นปน และอาจเสี่ยงกับโรคฉี่หนู “เลปโตสไปโรสิส (Leptospirosis)” อีกด้วย
6. อาการแพ้แป้ง น้ำอบ หรือสี
บางคนอาจหวังดี แต่อาจไม่รู้ว่าส่วนผสมในน้ำอบ หรือแป้งประแป้งสัตว์เลี้ยงนั้นมีน้ำหอมและสารเคมีที่ทำให้ผิวอักเสบ หรือระคายเคืองได้
เช็กลิสต์: ต้องทำอะไรบ้างหลังพาน้องๆ ลุยสงกรานต์?
- สังเกตอาการใกล้ชิด: ตรวจเช็กสภาพผิวหนังทั่วตัว (โดยเฉพาะใต้ท้อง ง่ามขา ซอกคอ) สภาพใบหู ดวงตา และสังเกตพฤติกรรมการกิน การขับถ่าย ความร่าเริง อย่างน้อย 1-2 สัปดาห์
- ดูแลความสะอาด: หากยังไม่ได้อาบน้ำทำความสะอาด ควรจัดการโดยเร็ว ใช้แชมพูสูตรอ่อนโยนสำหรับสัตว์เลี้ยง ล้างน้ำเปล่าให้สะอาดหมดจด และที่สำคัญคือ เป่าขนให้แห้งสนิท ทุกครั้ง โดยเฉพาะบริเวณที่อับชื้น
- ทำความสะอาดหู: ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องหูสำหรับสัตว์เลี้ยงโดยเฉพาะ หยดลงในช่องหู นวดเบาๆ ที่โคนหู แล้วใช้สำลีสะอาดเช็ดคราบสกปรกที่ไหลออกมา (ห้ามใช้คอตตอนบัดแหย่เข้าไปในรูหูเด็ดขาด)
- ล้างตา (หากจำเป็น): หากพบว่าตาสัตว์เลี้ยงดูระคายเคือง อาจใช้น้ำยาล้างตาสำหรับสัตว์เลี้ยง หรือน้ำเกลือปราศจากเชื้อ (Normal Saline) ล้างเบาๆ
- พบสัตวแพทย์ทันที: หากพบอาการผิดปกติที่รุนแรง เช่น ซึมมาก อาเจียน/ท้องเสียไม่หยุด, หายใจหอบรุนแรง, มีไข้สูง, ผื่นแดงลุกลามเร็ว, เกาหรือสะบัดหัวอย่างรุนแรงไม่หยุด, มีหนองไหลจากหูหรือตา ควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์โดยเร็วที่สุด
แม้บางอาการอาจดูไม่รุนแรงในตอนแรก แต่เจ้าของไม่ควรชะล่าใจ โดยเฉพาะปัญหาผิวหนังและหูอักเสบ หากทิ้งไว้อาจเรื้อรังและรักษายากขึ้น ช่วงสัปดาห์หลังสงกรานต์จึงเป็นเวลาสำคัญที่ต้องสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
นอกจากนี้แล้ว อาจถึงเวลาต้องทบทวนความเหมาะสมกับน้องๆ ของเราว่าเหมาะที่เราจะพาเขาไปร่วมกิจกรรมแบบนี้หรือไม่ ในอนาคต เพราะแม้การสร้างความทรงจำร่วมกันกับพวกเขา และร่วมแบ่งปันโมเมนต์ดีๆ ด้วยกันเป็นสิ่งที่ดี แต่เพราะน้องๆ พูดไม่ได้ อธิบายไม่ได้ และอาจจะป้องกันตัวเองในหลายๆ สถานการณ์ไม่ได้ เราจึงต้องเป็นคนสนใจ และใส่ใจในเรื่องเหล่านี้ เพื่อเลือกสิ่งที่ดีที่สุด เหมาะที่สุดให้พวกเขา เพื่อให้เขาอยู่กับเราไปอย่างแข็งแรง มีความสุขไปนานๆ
ข้อมูล
- กรมปศุสัตว์ – บทความ “โรคสัตว์เลี้ยงช่วงสงกรานต์”
- คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ – สื่อเผยแพร่ “การดูแลสุขภาพสัตว์ในช่วงเทศกาล”
