‘ข้าวยำโจร’ หนึ่งในเมนูเชิดชูอาหารถิ่น เป็นอาหารจานด่วนสมัยโบราณ

‘ข้าวยำโจร’ หนึ่งในเมนูเชิดชูอาหารถิ่น เป็นอาหารจานด่วนสมัยโบราณ ดีต่อสุขภาพ แนะเร่งฟื้นฟูไม่ให้เมนูหายไป

นางอภิญญา สุวรรณ วัฒนธรรมจังหวัดยะลา ให้ข้อมูลถึง ‘ข้าวยำโจร’ ซึ่งเป็นอาหารตัวแทนประจำจังหวัดยะลา ภายใต้โครงการการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่น สู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย “รสชาติ…ที่หายไป The Lost Tasts” ประจำปี 2566 โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) อันเป็นการรวบรวมเมนูอาหารถิ่นที่กำลังจะเลือนหายที่หารับประทานได้ยาก ยกระดับ พัฒนาสร้างสรรค์เป็นอาหารประจำจังหวัด

นางอภิญญา เปิดเผยว่า ‘ข้าวยำโจร หรือ ข้าวยำคลุกสมุนไพร’ เป็นการตามหาอาหารที่กำลังจะเลือนหายในท้องถิ่น ภายใต้การคัดเลือก 1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น โดยยะลาส่ง 3 เมนูอาหารเข้าประกวด ประกอบด้วย ขนมใบเหลียง ข้าวยำโจร และแกงแพะ ซึ่งกรมส่งเสริมวัฒนธรรมประกาศให้ข้าวยำโจรเป็นเมนูเชิดชูอาหารถิ่นจังหวัดยะลาที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพด้วยสมุนไพรหลากหลายชนิด กินง่าย รวดเร็ว เปรียบเทียบคนสมัยก่อนไปทำนาจะเร่งรีบทานอาหาร ข้าวยำโจรจะตอบโจทย์คนสมัยก่อน ทั้งนี้ความแตกต่างของข้าวยำโจรกับ ‘นาซิกาบูดาระ’ ของชาวไทยมุสลิม คือ ข้าวยำโจรจะใส่ขมิ้นทำให้ได้ความเป็นเอกลักษณ์และรสชาติที่แตกต่างออกไป

นายปรีชา บุญเนื่อง ประธานสภาวัฒนธรรมตำบลท่าธง เปิดเผยว่า ข้าวยำโจรบางพื้นที่เรียกว่า ‘ข้าวยำยา’ เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านที่นำเครื่องเคียงสมุนไพรหลากหลายชนิดมาประกอบเป็นอาหาร ไม่ปรากฎจุดเริ่มต้นที่ชัดเจน นิยมประกอบอาหารในช่วงฤดูฝนเพราะรสชาติเผ็ดร้อนด้วยเครื่องสมุนไพรทำให้เกิดความอบอุ่น โดยวิธีการประกอบอาหาร ‘ข้าวยำโจร’ จะเตรียมพืชผักสมุนไพรเพื่อใช้เป็นส่วนผสม รวมถึงองค์ประกอบอื่นที่ใช้มีดังนี้

1.ขมิ้นโขกละเอียด

2.สมุนไพรเจ็ตมูลเพลิง

3.พริกไทยสด

4.พริกไทยแห้งโขลกละเอียด

5.ใบพาโหม

6.ใบมะกรูด

7.ใบมะนาว

8.ใบขมิ้น

9.ดอกดาหลา

10.น้ำบูดู

11.ปลาต้มสุกแกะเนื้อ

12.ข้าวสวย

13.หัวกระชาย

สำหรับวิธีการทำ เริ่มจากนำพืชผักสมุนไพรมาล้างน้ำให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นบาง ๆ ส่วนสมุนไพรประเภทหัว ขมิ้น กระชาย สมุนไพรเจ็ดมูลเพลิง และพริกไทยแห้ง ล้างน้ำสะอาดโขลกให้ละอียด จากนั้นเตรียมภาชนะขนาดใหญ่ นำข้าวสวยมาคลุกรวมกับสมุนไพรและผัก เติมน้ำบูดู ปรุงรสชาติตามความต้องการ